VÌ SAO KHI THẮP NHANG LUÔN LÀ SỐ LẺ

Việc thắp nhang, là hành động quen thuộc với người dân Việt Nam, tuy nhiên, việc tại sao thường phải thắp nhang theo số lẻ thì không phải ai cũng biết. 

Nguồn gốc của việc thắp nhang

Theo các nghiên cứu cho thấy rằng, việc thắp hương bắt nguồn từ rất lâu đời, khoảng 3700 năm trước công nguyên. Các hình ảnh dâng hương được phát hiện trong các hầm mộ Ai Cập từ những bức hình vẽ, khắc họa việc cúng tế. 

Đến khoảng năm 618, vào đời nhà Tần có một sự du nhập Phật giáo từ Ấn Độ, trầm hương dâng cúng trong các nghi thức cầu nguyện phát triển mạnh mẽ hơn cả và lan rộng ra những nước láng giềng, trong đó có Việt Nam. 

(Ảnh: Internet)

Trong thâm tâm người dân Châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng đều tin rằng nén hương khi thắp lên chính là nhịp cầu kết nối giữa thế giới hữu hình và vô hình. Chính vì thế vào các ngày rằm, giỗ... người dân Việt Nam đều có thói quen thắp hương để tưởng nhớ gia tiên, cầu bình an cho gia đạo. Đây không phải mê tín dị đoan mà là một nét đẹp văn hóa, góp phần bảo tồn giá trị và bản sắc dân tộc.

Vậy vì sao thắp hương thường là "số lẻ"? 

Không phải ngẫu nhiên người ta lại chọn các số 1.3.5.7.9 để thắp hương, theo quan điểm về mặt phong thủy, số lẻ tượng trưng cho may mắn (dương), còn số chẵn tượng trưng cho điềm xui (âm).

Chính vì thế, ngoại trừ thắp 2 nén hương cho người khuất trong thời gian còn để tang thì hầu như mọi người đều thắp số lẻ cho các việc thờ cúng...

Lí giải việc người Việt Nam thường thắp ba nén hương, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Lê Quang Khang giải thích: Ba nén nhang thể hiện ý nghĩa là tâm nhang (lòng thành), giới nhang (theo lời răn dạy của Phật thánh tổ đường) và định nhang (tuyệt đối không thay lòng đổi dạ). 

Ngoài ra, số lượng hương khi thắp khác nhau đều có ý nghĩa nhất định như:

- 1 nén hương: tượng trưng cho lòng thành kính, thường thắp để cầu khấn bình an, cầu làm ăn.

- 2 nén hương: cầu siêu thoát cho người đã khuất, thường thắp số lượng như vậy trong khoảng thời gian còn để tang, sau đó thắp lại số lẻ như thường.

- 3 nén hương: có nhiều ý nghĩa về thờ phụng, có thể Tam bảo (Phật – Pháp – Tăng); Tam giới (Dục giới, Sắc giới và Vô sắc giới); Tam thời (Quá khứ – Hiện tại – Tương lai); Tam vô lậu học (Giới – Định – Tuệ) của nhà Phật. Điều này lí giải vì sao ở sân chùa thường có 3 đỉnh hương to.

- 5 nén hương: tượng trưng cho Kim-Mộc-Thủy-Hỏa-Thổ hoặc 5 phương trời đất.

- 7 và 9 nén hương: tượng trưng cho vía của mỗi người, cầu xin may mắn từ bề trên. 

Tuy nhiên, 9 nén hương hay 1 nén hương cũng giống nhau về ý nghĩa, đó chính là lòng thành. Nén hương, cũng có thêm một ý nghĩa đặc biệt khác nữa, đó là thắp hương để nhớ đến sự vô thường. Trong từ Hán-Việt, vô thường tức là không vĩnh viễn – tất cả đều giả tạm, cho nên lúc nén hương tắt cháy thì cũng tượng trưng cho đời người tắt cháy, ngắn ngủi vô thường như thời gian của nén hương… tàn tro của hương nhắc nhở chúng ta chớ để thời gian trôi qua, uổng phí tháng ngày.

Hiện nay, khi đi lễ chùa, ta thường thấy biển "mỗi người chỉ nên thắp một nén", đây là cách mà đền chùa tránh lãng phí, tránh gây ô nhiễm, cháy nổ...

Một nén hương tuy bé nhưng nhiều ý nghĩa. Một nén hương gọi là tâm hương. Tuy chỉ một nén nhưng nén tâm hương lại bao gồm ý nghĩa năm sắc hương: giới hương (tự nhắc nhở mình hướng thiện để tâm luôn trong sáng); định hương (giữ cho lòng yên ổn không bị cái xấu); tuệ hương (làm cho trí não luôn sáng suốt để thu nhận được những điều tốt đẹp, thiện lương); tri kiến hương (giúp ta vững tin phát triển năng lực, trí tuệ); giải thoát hương ( giúp ta buông xả mọi ưu phiền cũng như những ham muốn tội lỗi).

Thắp hương là một cử chỉ chứa đầy tinh thần, nét văn hóa của người Việt. Mùi hương là mùi thơm quen thuộc trong nhà hằng triệu triệu người Á Châu, là mùi thơm đặc biệt của ngày đầu năm đi chùa lễ Phật, hay các buổi lễ tưởng nhớ gia tiên. Chính vì thế, chúng ta cần bảo tồn nét văn hóa đẹp này và tránh lạm dụng đốt quá nhiều hương làm ảnh hưởng đến môi trường và làm xấu đi hình ảnh vốn đẹp đẽ lâu nay. 

(ST)